Na czym polega okulizacja drzew owocowych?

Czym dokładnie jest okulizacja?

Okulizacja jest specyficzną formą szczepienia, w której zamiast całego zraza (fragmentu pędu) używa się pojedynczego pąka z niewielką ilością kory oraz fragmentem drewna. Pąk taki, zwany oczkiem, jest pobierany z drzewa-matki – rośliny o pożądanych cechach odmianowych. Oczko wszczepia się w odpowiednio przygotowaną podkładkę, czyli drzewo lub siewkę o dobrej odporności i wytrzymałości.

Po połączeniu oczka z podkładką powstaje nowa roślina, która dziedziczy odporność podkładki oraz cechy użytkowe szczepionej odmiany, takie jak smak, wielkość i wygląd owoców.

Kiedy najlepiej wykonywać okulizację?

Okulizacja drzew owocowych może być wykonana w dwóch głównych terminach:

  • Okulizacja letnia (śpiące oczko) – przeprowadzana zwykle od lipca do początku września. Po wszczepieniu oczko pozostaje w stanie spoczynku do wiosny następnego roku, kiedy zaczyna rosnąć.

  • Okulizacja wiosenna (żywe oczko) – wykonywana od marca do maja. W tym przypadku oczko od razu rozpoczyna wzrost po przyjęciu się na podkładce.

Najczęściej stosowaną i polecaną metodą jest jednak okulizacja letnia, ponieważ charakteryzuje się większą skutecznością oraz łatwiejszym przyjęciem oczek.

Jak krok po kroku wykonać okulizację?

Okulizacja jest precyzyjnym zabiegiem wymagającym cierpliwości i staranności. Oto jak prawidłowo ją wykonać:

1. Wybór odpowiednich materiałów

  • Podkładka – zdrowa, dobrze ukorzeniona, młoda roślina.

  • Zraz (drzewo-matka) – odmiana, której cechy chcesz zachować. Wybierz zdrowe, tegoroczne pędy.

  • Ostre narzędzie (nożyk okulizacyjny) – powinno być sterylne, ostre i odpowiednio wyprofilowane.

  • Taśma okulizacyjna – służy do zabezpieczenia miejsca szczepienia.

2. Pobranie oczka

Z drzewa-matki odetnij zdrowy, jednoroczny pęd. Następnie nożem okulizacyjnym ostrożnie odetnij fragment kory z pojedynczym, dobrze wykształconym pąkiem. Powinien mieć około 1–2 cm długości oraz cienką warstwę drewna pod korą.

3. Przygotowanie podkładki

Na podkładce wykonaj nacięcie w kształcie litery „T” – najpierw nacinając pionowo korę, a następnie wykonując krótkie poziome nacięcie u góry. Delikatnie odchyl korę, uważając, by jej nie uszkodzić.

4. Umieszczenie oczka

Pod korę podkładki wsuń delikatnie przygotowane oczko. Upewnij się, że dokładnie przylega ono do miejsca szczepienia. Następnie odetnij nadmiar oczka wystający ponad poziome nacięcie.

5. Zabezpieczenie okulizacji

Całość szczelnie owiń taśmą okulizacyjną lub specjalną folią. Ważne, by pozostawić na zewnątrz tylko sam pąk, bez jego zakrywania. Zabezpieczenie powinno być mocne, ale nie nadmiernie ciasne.

Kontrola skuteczności okulizacji

Po około 2–3 tygodniach od wykonania okulizacji należy skontrolować efekty zabiegu. Jeśli oczko się przyjęło, powinno pozostać żywe i świeże. Wiosną kolejnego roku (lub wkrótce po okulizacji wiosennej) należy odciąć pęd podkładki znajdujący się powyżej miejsca okulizacji, co pobudzi wzrost nowego pędu z oczka.

Zalety okulizacji drzew owocowych

  • szybkie i wydajne rozmnażanie wybranych odmian,

  • wysoka skuteczność przyjęcia się oczka,

  • możliwość uzyskania drzew odpornych na choroby, mróz lub niekorzystne warunki glebowe,

  • zachowanie wszystkich pozytywnych cech odmiany macierzystej.

Podsumowanie

Okulizacja drzew owocowych to niezastąpiony zabieg w sadownictwie, umożliwiający precyzyjne i skuteczne rozmnażanie roślin o pożądanych cechach użytkowych. Dzięki tej technice każdy sadownik może stworzyć własny sad odpornych i owocujących drzew, gwarantujących doskonałe plony przez długie lata.