Czym jest rak bakteryjny drzew owocowych?

Rak bakteryjny drzew owocowych to choroba wywoływana przez bakterię Pseudomonas syringae. Atakuje wiele gatunków drzew owocowych i to we wszystkich rejonach świata. Zatem możemy spodziewać się również tego, że będzie stanowić zagrożenie dla roślin uprawianych w Polsce.

Rak bakteryjny najczęściej atakuje drzewa owocowe należące do rodziny różowatych, zwłaszcza wiśnie, czereśnie, morele, jabłonie, grusze, czy śliwy. Niestety choroba jest zaraźliwa i w błyskawicznym tempie przenosi się na inne rośliny. Jest to szczególnie niebezpieczne w dużych sadach, ponieważ choroba może prowadzić nie tylko do spadku plonów, ale też do obumierania roślin.

Jakie są przyczyny raka bakteryjnego drzew owocowych?

Najczęściej rak bakteryjny obejmuje rośliny poprzez otwarte rany. Przyczyny ich powstawania mogą być różne. Czasami jest to efekt zbyt niskich temperatur i braku odpowiedniego zabezpieczenia. Jednak rany na drzewach owocowych mogą powstawać też na skutek uszkodzeń mechanicznych, czy niesprzyjającej pogody, w tym na przykład gradu i silnych wiatrów.

Dzikie zwierzęta i gryzonie również mogą ingerować w strukturę drzew, zwłaszcza w sezonie zimowym. Nieodpowiednia pielęgnacja także może skutkować rozwojem raka bakteryjnego. Przede wszystkim mowa tutaj o nieprawidłowym cięciu lub jego całkowitym braku, a także o braku zabezpieczenia ran na drzewach owocowych.

Niezależnie od tego, czy rany powstały po przycinaniu, czy też na skutek innych czynników, zawsze musimy je zabezpieczać maścią ogrodniczą. Co więcej, korzystanie z zabrudzonych i zainfekowanych narzędzi także może przyczynić się do rozwoju choroby.  

Jakie objawy daje rak bakteryjny drzew owocowych?

Rak bakteryjny daje podobne objawy na praktycznie wszystkich drzewach owocowych. Najbardziej charakterystyczne dla tej choroby jest zrakowacenie i żywicze wycieki, które można zauważyć na pniu i gałęziach. Pierwszymi ich objawami są drobne, nekrotyczne plamy, które z upływem czasu zaczynają się rozrastać. W miejscu zainfekowanym kora nieco się zapada, a z czasem obumiera i odsłania drewno. W skrajnych przypadkach zrakowacenie może objąć też cały obwód pnia i gałęzie. Rak bakteryjny ma tendencję do atakowania wszystkich nadziemnych części drzew owocowych. Dlatego jego objawy możemy też zaobserwować na kwiatach, liściach, czy owocach. Zainfekowane kwiaty brunatnieją i zasychają, a znajdujące się w nich bakterie zaczynają przenikać do krótkopędów.  Na owocach zauważalne są ciemne plamy gnilne, zaś na liściach tworzą się wodniste plamki w kolorze żółtym. Z czasem w ich miejscu tkanka zaczyna brunatnieć i wykruszać się, co skutkuje powstawaniem dziurek o średnicy około 2–3 mm.

Jak walczyć z rakiem bakteryjnym drzew owocowych?

Jeśli na swoim drzewie owocowym zauważymy objawy raka bakteryjnego, to powinniśmy jak najszybciej zacząć działać. Naszym pierwszym krokiem będzie mechaniczne usunięcie zainfekowanych części roślin. Jeśli choroba objęła pędy lub gałęzie, to należy je skrócić do zdrowego miejsca lub wyciąć w całości, a następnie spalić.

Miejsce cięcia dodatkowo należy zabezpieczyć maścią ogrodniczą. Jeśli zaobserwujemy objawy na korze, to usuwamy zainfekowane miejsce do momentu, aż zauważymy zdrową tkankę. Musimy to robić bardzo ostrożnie, by się nie skaleczyć. Pomocne będzie wykorzystanie ostrego, ale też czystego i zdezynfekowanego narzędzia.

Po oczyszczeniu kory również stosujemy maść ogrodniczą z fungicydem, ponieważ w ten sposób zabezpieczyć swoją roślinę przed dalszymi uszkodzeniami. Porażone owocowe także musimy usnąć, podobnie jak liście, które opadną jesienią. Co ważne, prażone chorobą części roślin nie nadają się na kompost. Wszystkie lepiej od razu spalić.

Do walki z rakiem bakteryjnym możemy wykorzystać też specjalistyczne środki ochrony roślin. Najczęściej zaleca się przeprowadzenie oprysków w trzech różnych okresach: przy nabrzmiewaniu pąków, w okresie kwitnienia i gdy liście opadają. Na pewno dobrym wyborem fungicydy miedzianowe i należy je stosować nie tylko na zainfekowane drzew, ale też profilaktycznie na pozostałe drzewa owocowe.

Dzięki temu unikniemy rozprzestrzenienia się choroby i dalszych tego typu działań. Zapobiegawczo możemy też wykonać opryski gdy rak bakteryjny występował w ubiegłych sezonach, czy w okolicznych sadach i ogrodach.